ล็อกดาวน์ (Lock down) คืออะไร?

หลายคนที่กำลังตามข่าวเกี่ยวกับการแพร่ระบาดของไวรัส COVID-19 มักจะเห็นคำว่า “ล็อกดาวน์ (Lock down)” อยู่บ่อยครั้ง ซึ่งความหมายของการล็อกดาวน์ ในภาษาไทย คือ มาตรการการปิดเมือง หรือ ปิดประเทศ เพื่อหยุดหรือสกัดกั้นการแพร่ระบาดของโควิด-19 โรคระบาดที่ระบาดรุนแรงอยู่ทั่วโลก ซึ่งถือว่าเป็นการยกระดับมาตรการการสกัดการแพร่ระบาดที่เข้มงวดขึ้น สร้างความปลอดภัยให้กับคนในเมืองนั้นๆ

จุดเริ่มต้นการล็อกดาวน์

การแพร่ระบาดของไวรัสโคโรน่าหรือโควิด-19 ที่แพร่ระบาดเริ่มต้นจากเมืองอู่ฮั่น มณฑลหูเป่ย ประเทศจีน เริ่มล็อกดาวน์หรือปิดเมืองอู่ฮั่นวันแรกคือวันที่ 23 มกราคม 2563 เพื่อจำกัดการแพร่ระบาดในวงกว้าง และมีการขยายไปสู่การปิดเมืองของทั้งมณฑลแถบใกล้เคียงของบริเวณนั้น โดยการปิดเมืองนั้นมีมาตรการที่เข้มงวด ดังนี้

• ปิดกั้นเส้นทางเชื่อมต่อกับเมืองอื่นๆบริเวณรอบทุกเส้นทาง
• ปิดสนามบินเข้า-ออก
• ปิดระบบขนส่งสาธารณะและขนส่งมวลชน
• ปิดกิจการธุรกิจ
• แยกผู้ป่วยติดเชื้อไปยังโรงพยาบาลสนาม

ซึ่งการปิดเมืองอู่ฮั่นถือเป็นการล็อกดาวน์ที่ยาวนานที่สุด โดยเพิ่งสิ้นสุดไปเมื่อ 8 เมษายนที่ผ่านมาโดยรวมระยะเวลาทั้งสิ้น 72 วันของการปิดเมือง

กรณีศึกษาจากประเทศโซนยุโรป

เดือนกว่าหลังจากที่อู่ฮั่นปิดเมือง ทำให้หลายประเทศเผชิญกับภาวะการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ที่รุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ หลายประเทศในภาคพื้นยุโรปต่างก็เริ่มมีการล็อกดาวน์ประเทศ

อิตาลี — โดยการแพร่ระบาดที่รุนแรงอย่างต่อเนื่องในประเทศอิตาลี ทำให้มีการเริ่มปิดเมืองกำหนดการรอบแถึง 3 เมษายน 2563 โดยเริ่มปิดเมืองโซนภาคเหนือ และจากนั้นก็ทำการปิดทั่วประเทศ ซึ่งมีการปิดกิจการธุรกิจและขนส่งมวลชนทั้งหมดทั่วทั้งประเทศ ล่าสุดไม่นานมานี้ รัฐบาลของอิตาลีได้มีการประกาศขยายเวลาปิดประเทศไปจนถึงต้นเดือนพฤษภาคม แต่มีการผ่อนล็อกดาวน์ โดยอนุญาตให้ร้านหรือธุรกิจบางประเภทกลับมาเปิดทำการได้

สเปน — เริ่มปิดตั้งแต่วันที่ 14 มีนาคมเป็นต้นมา และยังมีสถิติผู้เสียชีวิตสูงสุดในโลกรองจากสหรัฐอเมริกาและอิตาลี โดยชาวสเปนส่วนใหญ่ยังมีการกักตัวไว้ในบ้าน โดยล่าสุดเมื่อวานนี้ ทางการสเปนได้มีการประกาศผ่อนปรนมาตรการล็อกดาวน์ โดยมีการอนุญาตให้แรงงานในภาคการผลิตและการก่อสร้างได้กลับมาทำงานได้ตามปกติในวันจันทร์ที่ 13 เมษายนนี้

ฝรั่งเศส — จากการล็อกดาวน์หลังประเทศสเปน ทางฝรั่งเศสจึงเริ่มมีการปิดเมือง ในวานนี้กระทรวงสาธารณสุขของฝรั่งเศสได้มีการรายงานในวันที่ 12 เมษายน 2563 ว่า มีจำนวนผู้เสียชีวิตจากการติดเชื้อโควิดเพิ่มขึ้นเป็น 13,832 คน (จากเดิมในวันที่ 11 เมษายน 13,197 คน) โดยได้มีการแถลงเพิ่มเติมว่าจำนวนผู้เสียชีวิตในโรงพยาบาลอยู่ที่ 2 ใน 3 ของจำนวนผู้ป่วยทั้งหมด

เยอรมนี — ประเทศเยอรมันเป็นประเทศที่มีการตรวจสอบผู้ติดเชื้อสูงมากแต่ก็ยังมีอัตราการเสียชีวิตต่อผู้ติดเชื้อน้อยที่สุดในยุโรป โดยมีการทยอยปลดล็อกการล็อกดาวน์เหลือเพียงบางส่วน โดยเริ่มจากการให้คนออกมาเดินในที่สาธารณะหรือให้เด็กไปโรงเรียนได้ แต่ต้องใส่หน้ากากอนามัยตลอดเวลาที่อยู่นอกบ้าน โดยประมาณการเริ่มตั้งแต่วันที่ 18 เมษายนนี้

สหราชอาณาจักร (อังกฤษ) — เมื่อวันที่ 23 ของเดือนมีนาคมที่ผ่านมาทางอังกฤษและสหราชอาณาจักร ได้มีการประกาศใช้มาตรการล็อกดาวน์ทั่วประเทศ โดยยกระดับความเข้มงวดของการจำกัดการระบาดในสหราชอาณาจักร โดยห้ามประชาชนทุกคนออกนอกบ้าน ยกเว้นการเดินทางที่จำเป็นเช่น การออกไปรับการรักษาพยาบาล เป็นต้น และยังมีการห้ามอยู่รวมกลุ่มกันเกิน 2 คนรวมถึงห้ามจัดงานสังคมต่างๆที่มีคนจำนวนมาก และให้พลเมืองอังกฤษที่อยู่ต่างประเทศเดินทางกลับประเทศโดยทันที โดยล่าสุดนักวิชาการได้มีการเสนอให้ผ่อนคลายมาตรการล็อกดาวน์ แต่ต้องทำแบบค่อยเป็นค่อยไปและอย่างน้อยควรเข้มงวดต่อไปจนถึงเดือนพฤษภาคม

ล็อกดาวน์นานแค่ไหน?

หลายประเทศมีการล็อกดาวน์ แต่ก็ยังมีหลายประเทศที่ยังไม่ยอมรับมาตรการนี้เพราะเชื่อว่าไม่สามารถควบคุมการแพร่ระบาดได้จริง เนื่องจากในหลายประเทศหลังจากที่เริ่มล็อกดาวน์ประมาณ 2-3 สัปดาห์มีผู้เสียชีวิตเพิ่มขึ้นจำนวนมาก ซึ่งมีหลายคนคิดว่าการปิดเมืองมาช้าเกินกว่าที่จะควบคุมได้ เพราะประเทศในทั่วโลกเสียชีวิตไปแสนกว่าคนแล้ว

แต่อย่างไรก็ตาม นักวิชาการหลายคนเชื่อว่าการล็อกดาวน์นั้น ยิ่งนานเท่าไหร่ยิ่งเพิ่มผลกระทบ และถึงแม้จะล็อกดาวน์นานเป็นเดือนและผ่านช่วงพีคของยอดผู้ติดเชื้อแล้ว แต่สถานการณ์การแพร่ระบาดในฝั่งยุโรปก็ยังเลวร้ายอยู่ต่อเนื่อง เพราะนอกจากโรงพยาบาลจะรับภาระหนักเป็นอย่างมากแล้วด้านการค้าและภาคอุตสาหกรรม ยังทำให้กระทบด้านเศรษฐกิจที่ถดถอยลงในระยะยาวได้

ดังนั้น การล็อกดาวน์ต้องนานแค่ไหนนั้นเป็นเรื่องเชิงนโยบายการจัดการของทางการในแต่ประเทศว่าสามารถควบคุมสถานการณ์ได้มากน้อยเพียงใด ซึ่งระยะเวลาของการปิดเมืองหรือปิดประเทศนั้นไม่สามารถมีการระบุได้อย่างชัดเจนว่าควรนานเพียงใด นโยบายที่เชื่อว่าการอยู่บ้านหยุดเชื้อเพื่อชาติในหลายประเทศ จึงข้อวิจารณ์และเกิดข้อเสนอว่าควรเริ่มผ่อนปรนมาตรการนี้ให้ผู้คนได้เริ่มออกมาใช้ชีวิตนอกบ้านด้วย เพื่อการสกัดกั้นผลกระทบในเชิงเศรษฐกิจนั่นเอง